Leesvoer

Over vrijwilligerswerk is de laatste jaren steeds meer literatuur verschenen. Voor een groot deel gaat het dan om empirisch onderzoek dat beschrijft hoeveel vrijwilligerswerk van welke soort door welke mensen in hoeveel tijd wordt gedaan. Nuttig en interessant natuurlijk, vooral wanneer er ontwikkelingen in de tijd kunnen worden gevolgd.

In Rotterdam is de meetreeks van het Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) op basis van de tweejaarlijkse Vrijetijdsomnibus (VTO) een schat aan informatie en met de Sociale Index (SI) komt een jaarlijkse meting beschikbaar, die jammergenoeg net niet kan wat er wel van wordt verwacht, namelijk inzicht geven in de ontwikkelingen op buurtniveau: daarvoor is de steekproef te klein. De gegevens over afzonderlijke deelgemeenten en de stad als geheel zijn wel voldoende representatief. Al met al dus voldoende metingen om te kunnen zien hoe het stedelijk en deelgemeentelijk gaat met het vrijwilligerswerk.

Maar wat als het nu ergens niet goed gaat? Dan is er behoefte aan een verklaringsmodel. Waarom zijn er ergens minder vrijwilligers? Welke factoren beïnvloeden het aantal vrijwilligers? Welke hefbomen zijn er om daar verandering in te brengen?

Er komen steeds meer publicaties die gegevens leveren voor het opstellen van modellen. Zo heeft het COS in 2009 onderzocht welke basisgegevens uit de VTO en de SI samenhangen met het al dan niet doen van vrijwilligerswerk. Hiermee is een model ontwikkeld waarmee tot op zekere hoogte kan worden ingeschat, aan de hand van een aantal persoonlijke kenmerken, of iemand al dan niet aan vrijwilligerswerk doet. Op basis van dit model is weer ingeschat of er in verschillende deelgemeenten relatief te veel, genoeg of te weinig vrijwilligers zijn.

Naast empirisch onderzoek en modelbouw zijn er ook publicaties die inzicht geven in samenwerking, samenlevingen en sociaal gedrag. Een boek dat niet mag ontbreken op het verlanglijstje of in de boekenkast van een professional die met vrijwilligerswerk bezig is " The origins of virtue " van Matt Ridley. Vanuit een groot aantal perspectieven wordt duidelijk gemaakt dat sociaal gedrag veel en veel minder zeldzaam is dan de tijdgeest ons zou willen doen geloven.