Trots en respect

Vrijwilligerswerk is vanuit eigenbelang moeilijk te verklaren. Emotie speelt een belangrijke rol en twee specifieke emoties, trots en respect, zijn wetenschappelijk onderzocht door Naomi Ellemers en Edwin Boezeman vanuit een organisatiepsychologisch perspectief.

In een wetenschappelijk artikel gaan ze in op onderzoek dat ze hebben gedaan onder Nederlandse vrijwilligersorganisaties. Doel van het onderzoek is na te gaan óf en hoe trots en respect van invloed zijn op het vinden, binden en tevreden stellen van vrijwilligers. Dat óf lijkt voor iemand met enige praktijkervaring nogal voor de hand liggend, maar het hoe levert een aantal praktische aanknopingspunten op voor de praktijk van alledag.

Het bleek dat de overtuiging bij een (potentiële) vrijwilliger dat het vrijwilligerswerk belangrijk was voor de vrijwilligersorganisatie en de klanten ervan leidt tot een gevoel van trots op de organisatie. Ook bleek dat ondersteuning door de vrijwilligersorganisatie leidt tot zich gerespecteerd voelen door de vrijwilliger. Verder bleek dat trots en respect de betrokkenheid bij de vrijwilligersorganisatie vergroot. Die betrokkenheid heeft dan op zijn beurt weer gevolgen voor vinden, binden en boeien van vrijwilligers.

Het gevoel van trots hangt voornamelijk af van de eigen overtuiging van de vrijwilliger en niet van het beeld dat er in het algemeen van de vrijwilligersorganisatie heerst. Een hoge zichtbaarheid van de organisatie en behaalde resultaten lijken niet zo van belang voor trots, en een beeld van veel succes kan zelfs leiden tot slechtere wervingsresultaten omdat potentiële vrijwilligers denken dat hun inzet niet meer nodig is.

Het gevoel gerespecteerd te worden hangt af van de ondersteuning die door de vrijwilligersorganisatie wordt gegeven, maar emotionele ondersteuning lijkt daarin belangrijker dan taakgerichte ondersteuning. Respect gekregen van de klanten van de
vrijwilligersorganisatie is eveneens van groot belang.

De contacten met collegavrijwilligers lijken minder belangrijk te zijn voor de betrokkenheid van de vrijwilliger dan meestal wordt aangenomen. Voor het binden van vrijwilligers lijkt de betrokkenheid bij de doelstellingen belangrijker dan het sociale aspect. Bij de werving van vrijwilligers aandacht besteden aan de ondersteuning door collegavrijwilligers en het respect dat iemand van hen zal krijgen lijkt dus niet te helpen.

Samengevat komt het neer op het volgende:

1. Communiceer helder en expliciet over de missie, de doelstellingen van de organisatie, over de waardering die de klanten hebben en over het belang van de (blijvende) individuele bijdrage van elke vrijwilliger voor het bereiken van de doelstellingen. Dit is belangrijker dan investeren in het image van de organisatie, bijvoorbeeld door het succes ervan te benadrukken.
2. Ondersteun de activiteiten van je individuele vrijwilligers. Emotionele steun is hierbij belangrijker, maar lever indien mogelijk ook taakgerichte steun. Wees duidelijk over de ondersteuning die je kunt leveren en lever die dan ook.

Bronnen:
Ellemers, N. & Boezeman, E.J. (2009). Empowering the volunteer organization: what volunteer organizations can do to recruit, content and retain volunteers. In Sturmer, S.& Snyder, M. (Ed.), Psychology of Helping: New Directions in Intergroup Prosocial Behaviour. Oxford: Blackwell Publishing.
Het onderzoek borduurt voort op het proefschrift van Edwin Boezeman: managing the Volunteer Organization: strategies to recruit, content, and retain volunteers. Naomi Ellemers was promotor van dit proefschrift.

Dit artikel is in aangepaste vorm verschenen in de inZ Vrijwilligerskrant 2009-4